Opbaring thuis
Oma Dien had jaren voor opa Max gezorgd. Ze vond het vreemd om nu, dat opa was overleden, zo plotseling afscheid te moeten nemen. Oma vroeg aan mij of opa toch naar een uitvaartcentrum moest? Ik vertelde haar dat dat niet nodig was. Samen liepen we door het huis. Bij de voordeur opende ik een deur waarachter een klein kantoortje zat. Samen ruimden we het smalle bureau even op. Het bureau diende nu als bloementafel. Tegen de andere wand kon de kist staan met een lage rand, zo kon oma Dien bij Max zitten als ze daar behoefte aan had en makkelijk zijn hand aanraken. Daarnaast kon nog makkelijk een stoel staan. Ik vertelde oma dat ze mij altijd mocht bellen, ook midden in de nacht als het niet goed voelde.
Afscheid nemen van opa Max
Dagelijks kwam ik even bij haar langs om te kijken. Daar zat oma aan de koffie bij haar man. Zo kon ze op haar eigen tempo afscheid nemen van Max. Na 7 dagen nam ze met een dikke zoen op zijn voorhoofd afscheid van hem en sloten we de kist. Het was goed zo.
Buiten wachtten de kleinkinderen om opa naar de auto te dragen door een erehaag van familie. De buurvrouw zwaaide veilig ons achter het raam uit.
Na de uitvaart
Na de uitvaart bleef oma alleen achter. Zoon Jan en dochter Sonja wisselde elkaar om de dag af met een bezoekje aan hun moeder. Als ze niet kunnen komt een van de kleinkinderen langs. Begrijpelijk, maar wel vervelend vinden ze dat oma maar één persoon per dag mag ontvangen.
De gekleurde briefjes
Eén van de kleinkinderen had iets geniaals bedacht. Iedereen van het gezin heeft een aantal briefjes geschreven. Elke dag mag oma een briefje uit de glazen pot pakken. Kleindochter Maria schreef dat ze oma de liefste vrouw vindt en op een ander briefje nodigde ze oma uit om voor haar te koken. Kleinzoon Jort had op zijn briefje geschreven dat hij een tafeltje gaat maken voor de urn van opa. Andere kleinkinderen nodigden oma uit voor een heerlijke schoonheidsbehandeling, een bezoek aan de beeldentuin of aan de Zaanse Schans, oma mag kiezen. Oma liet mij tijdens het nagesprek nog een briefje lezen van kleindochter Janneke. Zij kwam, zodra oma haar briefje had opengemaakt, een mooie vaas met oma’s lievelingsbloemen brengen. Ook werden op de andere briefjes mooie herinneringen aan opa geschreven.
Zodra oma ‘s-morgens wakker wordt en aan de grote tafel zit met een broodje en een kopje koffie kijkt ze naar de glazen pot met gekleurde briefjes. Ze geniet van de liefde van haar kinderen en kleinkinderen. Er verschijnt een grote glimlach op haar gezicht. Zo proberen ze oma in deze tijd te helpen.
Daarna schrijft oma haar belevenissen in het boek rouw is … werken. Zo worden er weer nieuwe herinneringen gemaakt.
